|
Yüzölçümü : 4.109 km2
Nüfusu : 89.105
İlçe merkezi : 22.127
Köyler : 66.978
Rakım : 980 m.
Cihanbeyli'nin tarihi gelişimi, Konya ile Cihanbeyli arasındaki tabii sınır olmadığından aynı uzantıdadır. Tarihi, Cilalı Taş Devri ve Bakır Çağları'na kadar uzanır. Hitit uygarlığına ait kalıntılara Damlakuyu (Çorca) köyünde rastlanmıştır. Konya'da insan yaşantısının izleri, Cilalı Taş, Bakır Çağları'nda başlar. Bu çağların kalıntılan, Beyşehir Tepesi, Çumra-Çatal Höyük kazılarında ortaya çıkmıştır. Son tarihi bulgular Konya'nın 8000 yıl önceleri bir yerleşme merkezi olduğunu gösterir. Konya'da ilk uygar devlet kuran ulus Hititler (diğer adı Etiler) olmuştur. M. Ö. 2000 yıllarına kadar varır ki, zamanımızdan 4000 yıl öncedir. Çorca Köyü Höyüğü, Cihanbeyli yöresinde bilinen Hitit Uygarlığının kalıntılarıdır. Konya ve yöresi Hititler'den sonra Frigler'in ve Lidyalılar'ın, sonra'da iran'da devlet kurmuş Persler'in eline geçmiştir.
Makedonya Kralı Büyük iskender, Asya seferinde Konya'yı alır. Sonra Romalılar'ın eline geçer. Romalılar devrinde Konya'nın adı Ikonium'dur. Hıristiyan dininin yayılması zamanında isa'nın havarileri, Konya'yı bir dini merkez yaparlar. 395 yılında Roma imparatorluğu ikiye ayrılınca Konya, Doğu Roma'da, yani Bizans Devleti'nde kalır. Inevi'nin eski adı Clauma'dır. Egdana adıyla anılan Çorca Köyü, Gemecik Mahallesi, Cölyazı ve Insuyu Kasabaları, Roma ve Bizans devirlerinin en büyük yerleşme yerleridir, buralarda tarihi kalıntılar vardır. Emevi ve Abbasi devirlerinde yeni kurulan Müslüman-Arap devletleri, Bizans ile savaşlar yapmış, Müslüman orduları istanbul'a kadar dayanmış, Hıristiyan Haçlı orduları Kudüs'e kadar girmiştir. Bizans Devleti ile Arabistan yolu üzerinde Konya'nın oluşu nedeniyle iki tarafın ordularınca da saldırıya uğramış, yöresinde çok çetin savaşlar geçmiştir. Bu savaşlar sonucu Konya elden ele geçmiş, bir çok defa yakılıp, yıkılmıştır. 1071 Malazgirt Savaşı'ndan sonra, Anadolu'ya giren Türk orduları buraları yurt edinmiştir. Kutalmış oğlu Süleyman Bey, Konya'yı almış, l. Kılıçarslan devrinde Anadolu Selçuklu Devleti'nin başkenti olmuştur. Konya ve yöresinde Selçuklu Devleti'nden kalma cami, han, hamam, medrese, türbe gibi yapılar, eşsiz değerde el sanatları ve eserleri vardır.
Cihanbeyli'ye bağlı Altmekin bucağındaki Zıvarık Hanı, Selçuklu eseridir. Altınekin şu anda bir ilçedir. 1243 yılında Asya'dan gelen Moğol akınları sonucu, Anadolu Selçuklu Devleti yıpranmış, yıkılmış, yerine kurulan beyliklerden Karamanoğulları Beyliği Konya'ya egemen olmuştur. 1299 yılında kurulan ve hızla büyüyen Osmanlı Devleti, Karamanoğulları Devleti'ne son vererek Cihanbeyli'yi sınırları içerisine almıştır. Cihanbeyli hakkında kayda değer bilgiler 1850 sonrasıdır. Bizanslılardan sonra Türklerin eline geçen Cihanbeyli'nin Türk tarihindeki ilk adı Esbikeşan (Atçeken) dir. Doğu illerinden göç edip gelenler şimdiki ilçenin bulunduğu tepedeki inlere yerleşmiştir. Önceleri inleri (mağara) ev, yurt olarak, sonraları da ağıl, ahır, depo, samanlık olarak kullanmışlardır, inlerin ev olarak kullanılması nedeniyle buraya Inevi adı verilmiştir. Uzun süre Inevi olarak kullanılmıştır. Esbikeşan ilçelikten bucaklığa, bucaklıktan ilçeliğe geçip durmuştur.
Kesin tarihi bilinmeyip, tahmini rakamlara göre 1880 yılları civarında Esbikeşan'ın ilçelik durumu kaldırılıp Koçhisar ilçe yapılır. Cihanbeyli, Inevi adıyla bucak olarak Koçhisar'a bağlanır. Bu sırada Inevi'ne gelip yerleşenlerin sayısı artar. Inevi bir süre sonra Koçhisar'dan ayrılır. Sırası ile Sille, Kadınhanı, o zaman ilçe olan Yunak'ın Hatırlı Köyü'ne bağlanır. Böğrüdelik (Reşadiye) Köyü de türlü yerleşmeler sonucunda büyümektedir. Böğrüdelik'e Canberkli aşireti yerleşir. Böğrüdelik 1928 tarihinde ilçe merkezi olur. Cihanbeyli de Mürseli Efendi Nahiyesi adıyla bu ilçeye bağlanır. 1928 yılında Konya-Ankara yolunun yapılması, Mürseli Efendi bucağını merkezi konuma getirir. O zaman bu yol üzerinde başka ilçe bulunmamaktadır. Bu durum ulaşım, güvenlik, halkın yönetimi, devlet hizmetlerinin halka iletilmesi, sağlık, savunma yönünden sakıncalı görülür. Bu uzun mesafede bir ilçe merkezinin oluşu, bir çok yönlerden fayda sağlayacağından Mürseli Efendi Bucağı ilçe olur. Canberkli aşiretinden dolayı Mürseli Efendi adı Cihanbeyli'ye dönüştürülür. Yeni kurulan ilçeye Kulu Köyü, Altınekin ve Yeniceoba Kasabaları bağlanarak Konya'nın toprak bakımından en geniş ilçesi olur. Kulu 1954 yılında, Altınekin 1987 yılında Cihanbeyli'den ayrılarak ilçe merkezleri haline gelmiştir.
Kurtuluş Savaşı yıllarında Konya ile birlikte Cihanbeyli üzerine düşen görevi yapmıştır. Yörede develeri ile yük taşıyan, kendi atlarıyla birlikte savaşa katılan vatansever kişiler olmuştur. Türk Kurtuluş Savaşı'nda bir çok evladını aziz vatanımız için cepheye göndermiştir. Bir çok potansiyeli bulunan şirin ilçemiz Cihanbeyli bu potansiyellerinin kullanılacağı günler sabırsızlıkla beklemektedir.
|
